"รูปที่มีใจครอง"

นั้น

เมื่อ "จิต"

ต้องการให้ "รูป" แสดงความหมาย ทางกาย

ตามที่ "จิตรู้" ใน อาการ นั้น........ขณะใด.


ขณะนั้น

"จิต" เป็น สมุฏฐาน

ทำให้ "กายวิญญัติรูป" เกิดขึ้น.




"กายวิญญัติรูป"

คือ

อาการ พิเศษ ที่มีความหมาย ของ "รูป"


เป็น "รูป" ซึ่งเกิดขึ้น

ตามที่ "จิตรู้" ใน อาการ นั้น.


ปรากฏให้รู้ได้

ทางตา ทางใบหน้า หรือ ท่าทาง

เป็นต้น.



เช่น

ถลึงตา ยิ้มเยาะ เหยียดหยาม

หรือ ห้ามปราม

เป็นต้น.



และ

เมื่อ "จิต" ไม่ต้องการให้ "รูป" แสดงความหมาย

"กายวิญญัติรูป"

ก็ไม่เกิด.!



..............................



ขณะใด

ที่ "จิต" เป็น "ปัจจัย"

ทำให้เกิด "เสียง" ทางวาจา.


ซึ่ง

เป็น การพูด หรือ การเปล่งเสียง

ให้ รู้ ความหมายของ "เสียง"นั้น ๆ


ขณะนั้น

"จิต" เป็น สมุฏฐาน

คือ เป็น "ปัจจัย"

ทำให้ "วจีวิญญัติรูป" เกิดขึ้น

กระทบ

"ฐานที่เกิดของเสียง"

เช่น กระทบริมฝีปาก

เป็นต้น.


และ

ถ้า "วจีวิญญัติรูป".......ไม่เกิดขึ้น

การพูด หรือ การเปล่งเสียงต่าง ๆ

ก็ มี ไม่ได้.!


"กายวิญญัติรูป"

และ

"วจีวิญญัติรูป"

เป็น

"อสภาวรูป"

ที่ เกิดและดับ พร้อมกับจิต.!



.............................



รวม


อวินิพโภครูป ๘

ลักขณรูป ๔

ปริจเฉทรูป ๑

ปสาทรูป ๕

หทยรูป ๑

ชีวิตินทริยรูป ๑

ภาวรูป ๒

วิการรูป ๓

วิญญัติรูป ๒



เป็น ๒๗ รูป.



.............................



ในบางแห่ง......จะรวม

"วิการรูป ๓" และ "วิญญัติรูป ๒"

เป็น "วิการรูป ๕"


...............................



"เสียง" หรือ "สัททรูป"

ไม่ใช่ "วจีวิญญัติรูป"



"เสียง"

เป็น

"รูป" ที่ กระทบกับ "โสตปสาทรูป"

เท่านั้น.



"เสียง"

เป็น "ปัจจัย"

ให้เกิด "โสตวิญญาณจิต"


"เสียง"

บางเสียง....เกิดจาก "อุตุ"

(ความสม่ำเสมอของธาตุเย็น-ร้อน)


และ

"เสียง" บางเสียง

ก็ไม่ได้เกิดจาก "จิต"


เช่น

เสียงฟ้าร้อง เสียงลมพายุ เสียงกลอง

เสียงวิทยุ เสียงโทรทัศน์

เป็นต้น.



..................................



รวม


อวินิพโภครูป ๘

ลักขณรูป ๔

ปริจเฉทรูป ๑

ปสาทรูป ๕

หทยรูป ๑

ชีวิตินทริยรูป ๑

ภาวรูป ๒

วิการรูป ๓

วิญญัติรูป ๒

สัททรูป ๑



.................เป็น ๒๘ รูป.................




ในบางแห่ง

แสดง จำนวนของ "รูป" ต่างกัน.


เช่น

ใน "อัฏฐสาลินี รูปกัณฑ์ ปกิณณกกถา"


แสดง.....รูป ๒๕

คือ

รวม ธาตุดิน ธาตุไฟ ธาตุลม

เป็น

"โผฏฐัพพายตนะ" ๑ รูป.

(คือ รูป ที่ กระทบ กายปสาท)


และ รวมกับ

"หทยรูป" อีก ๑ รูป

จึงเป็น รูป ๒๖.



.............................



เมื่อ "รูป" ๆ หนึ่ง..............เกิดขึ้น

จะต้อง เกิด พร้อมกับ รูป อีก กี่รูป

ที่ รวมกัน เป็น "กลาป" หนึ่ง ๆ นั้น.


ย่อม ต่างกันไป

ตามประเภท ของ "รูปนั้น ๆ"


และ

การจำแนก "รูป ๒๘ รูป"

มีหลายนัย.

ซึ่งจะกล่าวถึง พอสมควร

ใน ภาคผนวก


เรื่อง

"รูป ๒๘ ประเภท"