เรียนท่านผู้มีประสบการณ์ทุกท่าน

ดิฉันได้ฝึกการทำสมาธิมาหลายปี โดยมีหลวงพ่อของเพื่อนสอนทางโทรศัพ์ตลอดเวลา (เวลาว่างจะไปพบท่าน แต่เวลาไม่ได้ไปจะโทรปรึกษาท่านตลอด ) ณ ปัจจุบันหลวงพ่อมรณภาพไปนานแล้ว ก็เลยไม่มีที่ปรึกษา หากท่านได้มีประสบการณ์รบกวนแนะนำด้วย

ดิฉันได้ผ่านสมาธิขั้นต่างๆมาหลายขั้นแล้ว คือ วิตกวิจารณ์ ปีติ สุข เอกคัตตา และเดี๋ยวนี้เวลานั่งมันจะเลยขั้นพวกนี้มาทั้งหมด แต่จะมาหยุดที่ตรงนี้ คือ รู้สึกไม่มีตัวตน ไม่มีร่างกาย ลมหายใจแผ่วลง จนถึงหายไปเลย แต่ก็ไม่สามารถผ่านจากตรงนี้ไปได้ ไม่ทราบว่าตรงส่วนนี้เรียกว่าเป็น ฌานขั้นต้นหรือไม่ และจะพอมีวิธีที่จะผ่านขั้นต้นไป ขั้นกลาง หรือปลายได้ไหมค่ะ รบกวนท่านผู้รู้ทุกท่านช่วยอธิบาย และแนะนำด้วย

ขอขอบพระคุณทุกท่านล่วงหน้าค่ะ

ก้อย

แนะนำครูบาร์อาจารย์ครับ

- พระครูเกษมธรรมทัต
วัดมเหยงค์ อยุธยา

- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชโช
สวนสันติธรรม ศรีราชา ชลบุรี

แต่ต้องลองศึกษาเอาเอง หรือไปพบท่านเองนะครับ
เรื่องจะโทรถามนี่ คงจะไม่ได้น่ะคับ

มันเป็นการรวมอารมณ์ลงสู่จุดเดียวแล้ว

ถ้ายังสงสัยมันอยู่ หรือ ห่วงว่าเป็นขั้นไหนๆ ผมว่ามันก็ยังจะติดไม่ไปไหน

ความอยากรู้มันเป็นตัวบั่นทอน


ลองพิจารณาดูครับ

ขอขอบพระคุณทุกท่านมากนะค่ะ ที่กรุณาช่วยแนะนำ แล้วจะลองไปปฏิบัติดูค่ะ และถ้ามีเวลาว่าง ดิฉันจะหาเวลาไปพบอาจารย์ตามที่แนะนำมาค่ะ

มาถึงระดับนี้แล้ว...ปัญญาไม่เกิดเลยหรือครับ..หรือว่าสติตอนนั้นยังไม่สมบูรณ์..ปัญญาก็เลยยังไม่เกิด.
ถ้าอารมณ์เป็นหนึ่งเดียวแล้ว..ปัญญาไม่เกิด..จะเป็นสมถะไปนะครับ..คือสงบอยู่อย่างเดียว..ถ้านั่งนานๆไปจิตจะเข้าสู่ภวังค์ได้นะครับ..

คุณก้อยใช้อานาปาสติ แล้วใช้คำภาวนาพุทโธ กำกับลมเข้า-ออกใช่ไหมครับ
จุดหมายในการทำกรรมฐานของคุณ คือ ?

ก็เอาสติใส่เข้าไปสิ ในช่วงที่ไม่มีลมหายใจ ไม่ต้องไปสงสัยหรือคิดอะไร(คืออย่าเอาความคิดใส่เข้าไป) ตามดูไปเรื่อยๆ มันเป็นสภาวะของจิตที่สงบเข้าสู่ภวังค์ เพราะเมื่อเรารู้สึกตัวก็กลับมาหายใจอีกครั้ง แต่เมื่อเรานิ่งมากๆเข้าก็เหมือนหยุดหายใจ เป็นธรรมชาติของจิตและไม่ต้องไปสนใจว่าจิตเราอยู่ฌาณขั้นไหน พอจิตเรานิ่งได้ที่(จิตวางถูกตำแหน่ง)มันจะเข้าฌาณของมันเอง โดยส่วนตัวผมไม่ค่อยเน้นฌาณ มีหรือไม่มีก็ได้...

ว่าแต่สภาวะที่พูดถึงนานแค่ไหนครับ ถึงชั่วโมงเปล่า ... ซึ่งสภาวะที่พูดถึงนี้ถ้าเป็นผม ผมจะกำหนดว่ารู้หนอๆ หรือ ว่างหนอๆ ใส่เข้าไปเรื่อยๆเมื่อเจอสภาวะแบบนี้นานๆ จนสภาวะนี้หายไป หรือเปลี่ยนไปเป็นสภาวะปกติ

ต้องกราบขอบพระคุณทุกท่านที่ให้ความกระจ่างค่ะ คือ เวลานั่งจะไม่คิดถึงว่าเป็นฌานขั้นไหน พอดีออกจากสมาธิแล้วนึกได้ เคยได้ยินจากคนที่เขาเคยนั่งๆกันตามหนังสือธรรมะ ก็เลยแปลกใจ และสอบถามดู ดิฉันจะพยายามปรับปรุงให้ดึขึ้นค่ะ เพราะเท่าที่ได้อ่านคำแนะนำจากทุกท่าน ดิฉันมีข้อผิดพลาดตรงที่มักจะนึกถึงแต่ลมหายใจ ว่าทำไมมันหายไป ไม่ยอมปล่อยวาง แต่จะลองใหม่ค่ะ ขอขอบพระคุณทุกท่านอีกครั้งค่ะ

เพิ่มเติมค่ะ ภาวะนี้อยู่ได้ไม่นานเท่าไหร่ค่ะ ประมาณ 5 นาทีได้ เพราะดิฉันมัวแต่นึกถึงลมหายใจมันก็เลยหายไปค่ะ

ขอแนะนำให้ตอบคำถามท่านกรัชกายครับ...

ผมฌาณครับ ยินดีที่รู้จักครับ รูปคุณก้อยน่ารักดีครับ

องค์สำหรับละมี ๕

นักศึกษาพึงทราบถึงภาวะที่ปฐมฌาน ละองค์ ๕ ด้วยอำนาจที่ประหานนิวรณ์ ๕ เหล่านี้ คือ



นิวรณ์ ๕

๑. กามฉันทะ ความพอใจในกาม
๒. พยาปาทะ ความไม่ชอบ
๓. ถีนมิทธะ ความง่วงเหงาและความเซื่องซึม
๔. อุทธัจจกุกกุจจะ ความฟุ้งซ่านและความรำคาญใจ และ
๕. วิจิกิจฉา ความสงสัยตัดสินใจไม่ได้
ก็เมื่อโยคีบุคคลยังละนิวรณ์ ๕ เหล่านี้ไม่ได้ ฌานก็เกิดขึ้นไม่ได้ เป็นธรรมดาด้วยเหตุนั้น นิวรณ์ ๕เหล่านี้ จึงเรียกว่าเป็นองค์สำหรับละของฌานนั้น.........

องค์แห่งปฐมฌาน ๕
......
แหละ เพราะเหตุที่ วิตก ย่อมยกจิตขึ้นไว้ในอารมณ์ วิจารณ์ ตามผูกพันจิตไว้ในอารมณ์ ปีติ อันเป็นที่เกิดแห่งประโยคสมบัติของจิตซึ่งมีประโยคอันวิตกและวิจารณ์ให้ถึง พร้อมแล้วด้วยความไม่ฟุ้งซ่าน ย่อมทำให้จิตเอิบอิ่ม สุข ย่อมทำสัมปยุตธรรมให้เจริญและถัดมาเอกัคคตา อันความยกขึ้น, ความตามผูกพัน, ความเอิบอิ่มและความเจริญเหล่านี้ อนุเคราห์แล้วย่อมตั้งจิตนั้นพร้อมทั้งสัมปยุตธรรมที่เหลือไว้ในอารมณ์อันเป็นเอกภาพ อย่างสม่ำเสมอ โดยถูกต้อง
ฉะนั้น นักศึกษาพึงทราบถึงภาวะที่ปฐมฌานประกอบด้วยองค์ ๕ ด้วยอำนาจความบังเกิดขึ้นแห่งองค์ ๕ เหล่านี้ คือ
๑. วิตก ธรรมชาติที่ยกจิตสู่อารมณ์
๒. วิจาร ธรรมชาติที่พิจารณาอารมณ์
๓. ปีติ ธรรมชาติที่ทำจิตใจให้เอิบอิ่ม
๔. สุข ธรรมชาติที่ทำจิตให้ยินดี และ
๕. จิตเตกัคคตา ความมีอารมณ์อย่างเดียวของจิต
ก็เมื่อองค์ ๕ เหล่านี้เกิดขึ้นแล้ว ย่อมเป็นอันชื่อว่า ฌานเกิดขึ้นแล้ว ด้วยเหตุนั้น องค์ ๕ เหล่านี้ จึงเรียกว่าองค์ที่ประกอบของฌานนั้น นักศึกษาพึงยึดหลักไว้เถิดว่าขึ้นชื่อว่า ฌาน อื่นจากที่ประกอบด้วยองค์ ๕ เหล่านี้หามีไม่
ก็แหละ เหมือนอย่างชาวโลกเรียกขานกันว่า เสนามีองค์ ๔ ดนตรีมีองค์ ๕ มรรคมีองค์ ๘ ทั้งนี้ ด้วยอำนาจสักว่าองค์เท่านั้น ฉันใด แม้ฌานนี้นักศึกษาก็พึงเข้าใจว่าที่ท่านเรียกว่า มีองค์ ๕ หรือประกอบด้วยองค์ ๕ นั้น ด้วยอำนาจสักว่าองค์เท่านั้นเช่นเดียวกัน ...

อธิบายมีความงาม ๓ สมบูรณ์ด้วยลักษณะ ๑๐

...............
ก็แหละ ในคำที่ข้าพเจ้ากล่าวสังเขปไว้ว่า มีความงาม ๓ สมบูรณ์ด้วยลักษณะ ๑๐ นั้น มีอรรถาธิบายโดยพิศดารดังต่อไปนี้ –
นักศึกษาพึงทราบความงาม ๓ อย่างของปฐมฌาน ด้วยอำนาจความงามในเบื้องต้น ๑ ความงามในท่ามกลาง ๑ และความงามในที่สุด ๑ และพึงทราบความสมบูรณ์ด้วยลักษณะ ๑๐ ประการของปฐมฌาน ด้วยอำนาจลักษณะของความงามในเบื้องต้น ความงามในท่ามกลาง และความงามในที่สุดเหล่านั้นนั่นแล
ในการแสดงถึงความงามและลักษณะแห่งความงามของปฐมฌานนั้น มีคำบาลีรับรองไว้ดังนี้ –



ความงาม ๓ ประการ

ความบริสุทธิ์แห่งปฏิปทา เป็นความงามในเบื้องต้นของปฐมฌาน
ความเจริญได้ที่แห่งอุเบกขา เป็นความงามในท่ามกลางของปฐมฌาน
และความร่าเริงใจ เป็นความงามที่สุดของปฐมฌาน



ลักษณะแห่งความงามเบื้องต้น ๓ ประการ

ถาม - ข้อว่า ความบริสุทธิ์แห่งปฏิปทา เป็นความงามเบื้องต้นของปฐมฌานนั้น ความงามในเบื้องต้นของปฐมฌาน มีลักษณะเท่าไร ?

ตอบ - ความงามในเบื้องต้นของปฐมฌาน มีลักษณะ ๓ ประการ คือ จิตย่อมบริสุทธิ์จากธรรมที่เป็นข้าศึก ๑ เพราะเหตุที่จิตบริสุทธิ์ จิตจึงดำเนินไปสู่สมถนิมิตอันเป็นกลาง ๑ เพราะเหตุที่จิตดำเนินไป จิตจึงแล่นตรงไป ในสมถนิมิตอันเป็นกลางนั้น๑
อาการที่จิตบริสุทธิ์จากธรรมที่เป็นข้าศึก อาการที่จิตดำเนินไปสู่สมถนิมิตอันเป็นกลางด้วยเหตุที่บริสุทธิ์ และอาการที่จิตแล่นตรงไปในสมถนิมิตอันเป็นกลาง ด้วยเหตุที่ดำเนินไปแล้วเหล่านี้เป็นลักษณะ ๓ ประการ แห่งความงามในเบื้องต้นของปฐมฌาน ซึ่งมีความบริสุทธิ์แห่งปฏิปทาเป็นความงามในเบื้องต้น ด้วยเหตุนั้น จึงเรียกว่า ปฐมฌานมีความงามในเบื้องต้น และสมบูรณ์ในลักษณะ ๓ ด้วยประการฉะนี้



ลักษณะแห่งความงามท่ามกลาง ๓ ประการ

ถาม - ข้อว่า ความเจริญได้ที่แห่งอุเบกขาเป็นความงามในท่ามกลางของปฐมฌานนั้น ความงามในท่ามกลางของปฐมฌานมีลักษณะเท่าไร ?
ตอบ - ความงามในท่ามกลางของปฐมฌานมีลักษณะ ๓ ประการ คือ

โยคีบุคคลย่อมเพ่งดูเฉยซึ่งจิตบริสุทธิ์แล้ว ๑ ย่อมเพ่งดูเฉยซึ่งจิตที่ปรากฏเป็นเอกภาพ แล้ว ๑
อาการที่เพ่งดูเฉยซึ่งจิตที่บริสุทธิ์แล้ว อาการที่เพ่งดูเฉยซึ่งจิตที่ดำเนินไปสู่สมถนิมิตแล้ว และอาการที่เพ่งดูเฉยซึ่งจิตที่ปรากฏเป็นเอกภาพแล้วเหล่านี้เป็นลักษณะ ๓ ประการ แห่งความงามในท่ามกลางของปฐมฌาน ซึ่งมีความเจริญได้ที่แห่งอุเบกขาเป็นความงามในท่ามกลาง ด้วยเหตุนั้นจึงเรียกว่า ปฐมฌานมีความงามในท่ามกลางและสมบูรณ์ด้วยลักษณะ ๓ ด้วยประการฉะนี้


ลักษณะแห่งความงามในที่สุด ๔ ประการ

ถาม - ข้อว่า ความร่าเริงใจ เป็นความงามในที่สุดของปฐมฌานนั้น ความงามในที่สุดของปฐมฌาน มีลักษณะเท่าไร ?
ตอบ - ความงามในที่สุดของปฐมฌานมีลักษณะ ๔ ประการ คือ

ความร่าเริงใจเพราะผลที่ธรรมทั้งหลายซึ่งเกิดในฌานจิตนั้นไม่ล่วงล้ำก้ำเกินกัน ๑ ความร่าเริงใจเพราะผลที่อินทรีย์ทั้งหลายมีรสเป็นอันเดียวกัน ๑ ความร่าเริงใจเพราะผลที่ทำให้วีริยะอันสมควรแก่อินทรีย์ทั้งหลายบังเกิดขึ้น ๑ความร่าเริงใจเพราะผลที่ได้อาเสวนปัจจัย ๑
อาการเหล่านี้เป็นลักษณะ ๔ ประการแห่งความงามในที่สุด ด้วยเหตุนั้น จึงเรียกว่า ปฐมฌาน มีความงามในที่สุดและสมบูรณ์ในลักษณะ ๔ ด้วยประการฉะนี้แล

....................

ต้องจำอาการที่บรรลุฌาณไว้ให้แม่นยำ

ก็แหละ เมื่อได้บรรลุปฐมฌานอย่างนี้แล้ว อันโยคีบุคคลนั้นพึงกำหนดสังเกตุอาการทั้งหลายขณะที่ได้บรรลุไว้ให้แม่นยำ เหมือนนายขมังธนูผู้ยิงขนทราย และเหมือนดังพ่อครัว



เปรียบเหมือนนายขมังธนูยิงขนทราย

อธิบายว่า เหมือนนายขมังธนูผู้ชาญฉลาด ประกอบกรรมในการยิงขนทราย เมื่อยิงถูกขนทรายในวาระใด เขาจะพึงกำหนดสังเกตุอาการ
...ที่ยันเท้า
...อาการแห่งคันธนู
...อาการแห่งสายธนู
... และอาการแห่งลูกธนู


..ในวาระนั้นไว้อย่างแม่นยำว่า

เรายืนท่านี้ จับคันธนูท่านี้ ขึ้นสายธนูอย่างนี้ แล้วจึงยิงขนทราย จำเดิมแต่นั้น เขายังอาการเหล่านั้น ให้ถึงพร้อมอยู่ด้วยประการนั้นนั่นแหละ ย่อมยิงถูกขนทรายอย่างไม่ผิดพลาดเลยฉันใด


แม้อันโยคีบุคคลนี้ ก็ฉันเดียวกันนั่นแล คือเธอพึงกำหนดสังเกตกิริยาอาการทั้งหลายมีอาการเป็นอันที่สบายเป็นต้นเหล่านี้ว่า เราบริโภคอาหารชนิดนี้ คบหาสมาคมบุคคลเห็นปานนี้ จึงได้บรรลุปฐมฌานนี้ ในเสนาสนะชนิดนี้ ด้วยอิริยาบทอย่างนี้ ในเวลาเช่นนี้


ครั้นสังเกตจดจำอาการไว้ได้อย่างนี้แล้ว แม้เมื่อสมาธิขั้นอ่อน ๆ นั้นเสื่อมหายไป โยคีบุคคลนั้น จักสามารถเพื่อที่จะทำอาการเหล่านั้ให้ถึงพร้อมแล้ว ทำสมาธินั้นให้กลับเกิดขึ้นอีกได้ หรือจักสามารถเพื่อที่จะทำสมาธิที่ยังไม่คล่องแคล่วให้คล่องแคล่วกับเป็นอัปนาสมาธิบ่อย ๆโดยไม่ลำบากเลย ..