ปัญญานั้นแปลว่า ความรู้ทั่ว (สมเด็จพระญาณสังวรฯ)

ตอบเมื่อ: 08 มิ.ย.2007, 8:19 am

ปัญญานั้นแปลว่า ความรู้ทั่ว

อันหมายความว่าความรู้ทั่วถึงเหตุถึงผล รู้เหตุถึงผล รู้ผลถึงเหตุ ตามสัจจะคือความจริง เมื่อมีความรู้ดังกล่าวในสิ่งใด ก็เชื่อว่ามีปัญญาในสิ่งนั้น แต่ถ้าเป็นความรู้หลง รู้ผิด คือไม่ใช่ความรู้จริง ก็ไม่เรียกว่าปัญญา แต่ก็มีคำเรียกรู้ถูกต้องว่า สัมมัปปัญญา ปัญญาชอบ ส่วนรู้ผิด รู้หลง เรียกว่า มิจฉาปัญญาหรือมิจฉัปปัญญา ปัญญาผิด ก็แปลว่าเมื่อแยกเรียกดั่งนี้

ปัญญาก็เป็นคำกลางๆ แต่ว่าอีกอย่างหนึ่ง ต้องเป็นความรู้ถูกต้องจึงเป็นปัญญา หรือสัมมัปปัญญานั้นเองจึงเป็นปัญญา ถ้าไม่ใช่สัมมัปปัญญาเป็นมิจฉาปัญญา ปัญญาผิด ก็ไม่เรียกว่าปัญญา แต่เป็นความรู้หลง รู้ผิด เพราะฉะนั้น เมื่อเรียกปัญญาโดยทั่วไป จึงมุ่งถึงในทางดี อันหมายถึงความรู้ถูกต้อง ดั่งที่อธิบายไว้ข้างต้นว่า รู้ทั่วถึงเหตุผลตามสัจจะคือความเป็นจริง

คำว่าตามที่เป็นจริงนั้น เรียกตามสัจจะคือความจริงอย่างนั้นก็ได้ หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ยถาภูตะ ตามที่เป็นแล้ว ตามที่มีแล้ว คือว่ามีแล้วเป็นแล้วอย่างไร ก็รู้อย่างนั้นไม่ใช่รู้ผิดไปจากที่มีแล้วที่เป็นแล้ว พูดสั้นๆ ก็รู้ตามเป็นจริง

ปัญญาดั่งกล่าวนี้เป็นสิกขา คือเป็นข้อที่พึงศึกษา อันหมายความว่าเรียนให้รู้จักว่าปัญญาที่เป็นตัวปัญญาดังกล่าวนั้นเป็นอย่างไรและก็ปฏิบัติให้ปัญญาดังกล่าวนี้ มีขึ้นเป็นขึ้น

: ความรู้ในแนวพุทธธรรม
: สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก
สาธุ

ตอบเมื่อ: 08 มิ.ย.2007, 10:04 am

อนุโมทนาบุญค่ะ...คุณ I am

ธรรมใดๆก็ไร้ค่า...ถ้าไม่ทำ

เจริญในธรรมยิ่งๆ ขึ้นไปนะคะ

ธรรมะสวัสดีค่ะ

ยิ้ม