บันทึกจากคำบอกเล่าของผู้ปฏิบัติธรรม (ท่าน ก.เขาสวนหลวง)

ตอบเมื่อ: 09 พ.ค.2005, 1:58 pm

บันทึกจากคำบอกเล่าของผู้ปฏิบัติธรรม
ท่าน ก.เขาสวนหลวง

ในสมัยนั้น (พ.ศ. 2496) การเดินทางต้องเดินตั้งแต่หน้าเขางู เดินตามแนวเขาเรื่อยมา ผ่านวัดห้วยตะแคง เดินตัดท้องนาตามคันนา ผ่านมาเดินตามทางเกวียนเล็กๆ จนถึงเขาสวนหลวงก็จวนค่ำ บางคนที่มาจากกรุงเทพฯ นั่งรถไฟมาลงที่ราชบุรี ต้องนั่งเรือจากท่าน้ำราชบุรีมาห้วยตะแคง แล้วมาเดินตัดลัดคันนาเข้าทางเกวียนเล็กๆ มาถึงเขา นับว่าการเดินทางค่อนข้างลำบาก ถ้ามาไม่ทันเรือก็ต้องรอไปวันรุ่งขึ้นจึงจะลงเรือมาได้

ขณะนั้นมีผู้ปฏิบัติในราว 10 กว่าคน แต่ที่ไม่อยู่ประจำก็มี มาคืนแรกก็นอนในน้ำ รู้สึกสงบ คืนสองนอนบนแคร่กระท่อมติดดิน เวลาอาบน้ำต้องไต่ไม้ไผ่สองลำที่วางคู่กัน ขึ้นไปอาบน้ำบนถังน้ำแปดเหลี่ยมที่ไม่มีหลังคา ความสงัดจากหมู่และความกลัวนี้ทำให้จิตเข้าข้างในได้ดีสติติดต่อ เพราะต้องระมัดระวังอยู่

สมัยนั้นการก่อสร้างต่างๆ หรืองานพัฒนาที่อยู่ที่อาศัยก็ทำกันเอง ช่วยกันทำในหมู่อุบาสิกาสิบกว่าคน ท่าน ก. เป็นคนขยัน ว่องไว มีความสงบอยู่ในตัว ไม่พูดมาก ขณะทำงานปฏิบัติทางจิตใจไปด้วย

การทำงานไม่ว่าจะทำอะไร เช่น ผ่าไม้รวก จักไม้เหลาไม้ที่จะทำเพดานศาลาในสวน มีแต่เสียงทำงาน เสียงพูดคุยกันไม่ค่อยมี พูดแต่ที่จำเป็น มีแม่ชีคนหนึ่ง ขณะทำงานก็พูดขึ้นอยู่คนเดียว ท่าน ก. ก็ทำเฉย ทำงานไปเฉยๆ แม่ชีอีกคนหนึ่ง พูดขึ้นบ้าง ท่านก็เตือนว่า ให้บ้าแต่คนเดียวพอ อย่าบ้าหลายคน เลยเงียบกันไปหมด ท่านให้ทำงานด้วยการมีสติ ระลึกรู้ตัวอยู่เสมอ การพูดมากทำให้เผลอ เพลินจิตไหลเรื่อยไปตามอารมณ์ ท่านเตือนผู้ปฏิบัติโดยใช้คำพูดสั้นๆ ส่วนใหญ่จะเน้นให้มีอินทรีย์สังวรให้ตามดูตามรู้จิตใจ ว่ามีกิเลสอะไรเกิดขึ้น แล้วจะจัดการกับมันอย่างไร

ในสมัยนั้นไม่มีอะไรมาก แม่ชีนุ่งขาวเช้าบิณฑบาตความกังวลน้อย เรื่องอาหารไม่ต้องจัดแจงอะไรมาก มีน้ำพริกเผา และเก็บผักที่อยู่ใกล้ๆ พอเป็นอยู่ในวันหนึ่ง มื้อหนึ่ง บางวัน ท่าน ก. ก็นำอาหารมาวางไว้ถ้วยหนึ่ง แล้วท่านก็เดินกลับไป โดยไม่ต้องพูดอะไรเลย การพูดน้อยมีสติดูภายใน การบิณฑบาตรู้สึกสงบ สงัด มีสติติดต่อทั้งไปและกลับ มีความกลัวเข้าแทรกแซงก็ดูอยู่ตรงนั้น จนเห็นชัดหายสงสัย

ข้อกติกายังไม่มีอะไรมากในสมัยนั้น ผู้มาปฏิบัติก็บันทึกข้อปฏิบัติ ตรวจสอบความเป็นจริงภายในตนเอง เจ็ดวันประชุมเจอกันทีหนึ่ง ทำวัตรสวดมนต์เฉพาะวันพระเช้า - เย็น กลางคืนปรารภธรรมกันในวันสำคัญเช่น วันมาฆบูชา วิสาขบูชา นอกนั้นเข้าเงียบ

แนวการอบรมจิตใจของท่านตรงเข้าหาตัวจิตล้วนๆ พร้อมทั้งมีการพิจารณากำกับไปด้วย บางครั้งรู้สึกเฉยๆ ก็เรียนถามท่านว่าทำไมจึงเฉยๆ ท่านตอบว่า ก็ดูไปซิ มันเฉยจริงหรือเปล่า ท่านพูดไม่กี่คำทำให้เกิดปัญญา ข้อปฏิบัติรู้สึกราบรื่น เรียบร้อย ไปตามลำดับของสติปัญญา ให้พิจารณา การรู้เห็น ทั้งมีการทำลายความรู้สึกที่เข้าไปเป็นเจ้าของในตัวพร้อมที่ตรวจสอบความผิดชั่วตามอายตนะที่สัมผัสของตนเองไปด้วย เป็นการซักฟอกไปในตัว เพื่อจะให้รู้ชัดเจนตามความเป็นจริงของมัน แล้วถอนความยึดมั่นสำคัญว่าตน เพื่อความเป็นอิสระในตนเอง

ท่าน ก. เขาสวนหลวง เป็นผู้มีเมตตา ส่งเสริมการปฏิบัติทางด้านจิตใจมาก ท่านจะช่วยเหลือผู้ปฏิบัติอย่างเต็มที่เพื่อการปฏิบัติจริง โดยการให้เข้าอินทรีย์สังวรเพื่ออ่านใจตนเอง แล้วบันทึกข้อปฏิบัติไว้ ในวันพระจะมีการประชุมสวดมนต์ ปรารภธรรมข้อปฏิบัติกันและกัน ท่านจะแนะนำให้ในแง่มุมของการปฏิบัติแก่ผู้ปฏิบัติที่มีข้อสงสัย

ท่านดูแลความเป็นอยู่แก่ผู้ปฏิบัติ แม้อาหารการกิน ท่านก็ให้ผู้ปฏิบัติตัดกังวล ท่านทำอาหารส่งทุกคนอย่างง่ายๆ พอประทังชีวิต ท่านว่าอยู่ป่าต้องกินง่ายอยู่ง่าย ครั้งหนึ่งมีผู้จะมาขออยู่ปฏิบัติ ท่านถามว่า กินยากไหม ผู้นั้นตอบว่า ไม่ยากค่ะ แต่ต้องมีน้ำแกง ท่านก็ชี้ไปที่ตุ่มน้ำว่า นั่นไงน้ำแกง น้ำในตุ่ม

ท่านให้อยู่อย่างสันโดษ ทำจิตใจให้สงบ พิจารณาอยู่ที่จิต เรื่องภายนอกเป็นเพียงเครื่องอาศัยพอเป็นไป แต่ภายในต้องศึกษาให้รู้แจ้งเห็นจริง จึงจะพ้นทุกข์ได้

ท่านเป็นคนปกติเงียบขรึม แต่ยิ้มแย้มแจ่มใส พูดแต่ธรรมะ ท่านเอาใจใส่ดูแลผู้เฒ่าผู้แก่ ผู้ป่วยไข้เสมอ ท่านเป็นคนมีเหตุผล มีการอนุโลมปฏิโลม เข้าใจในเหตุการณ์

ครั้งหนึ่ง ทางราชการได้ประกาศมายังชาวบ้านออกโฆษณาขยายเสียง ให้ประชาชนไปฉีดยาป้องกันโรคอหิวาต์เพราะขณะนั้นเกิดโรคอหิวาต์ระบาดอยู่ ผู้ปฏิบัติผู้หนึ่งพูดว่า ไม่ต้องไปฉีดหรอก เรามาปฏิบัติธรรมแล้ว ไม่ต้องฉีดก็ได้ท่านก็พูดว่า อย่าทำเป็นประมาท ต้องรู้ว่าอะไรควรไม่ควร ให้ไปฉีดยาทุกคน ท่านเป็นผู้ที่รอบคอบ ทำอะไรพิจารณาแล้ว ท่านก็ทำไปตามควร ตามเหตุปัจจัย ท่านสอนให้ปล่อยวางจิตก็จริง แต่ไม่ใช่ปล่อยปละละเลยในสิ่งที่ควรทำ อะไรควรทำก็ทำ อะไรไม่ควรทำก็ไม่ต้องทำ ต้องมีปัญญาในการพิจารณาให้ถูกต้องตามเหตุผล

ใน พ.ศ. 2494 คุณกวงซึ่งสนใจธรรมะ ต้องการจะไปบวชอยู่ที่สวนโมกข์ คุณกวงรู้จักกับท่าน ก. เขาสวนหลวง จึงได้นำแม่คือนางฮวดมาฝากไว้กับท่าน ก. เพื่อให้แม่ได้อยู่ปฏิบัติธรรมกับท่าน ส่วนตัวคุณกวงก็ไปบวชเป็นพระกวง อยู่ที่สวนโมกข์ ติดตามช่วยงานท่านอาจารย์พุทธทาส

หลายปีต่อมา นางฮวดได้ถึงแก่กรรมด้วยโรคชราด้วยความสงบ ที่สำนักปฏิบัติธรรมเขาสวนหลวง จึงได้จัดการเผาศพ ที่ลานโล่งกลางแจ้ง โดยจ้างให้คนหาฟืนมาเผากันอย่างง่ายๆ ในสำนักนั่นเอง เป็นการเผาศพครั้งแรกของสำนักปฏิบัติธรรมเขาสวนหลวง

จากกุศลเจตนาของ ท่าน ก. เขาสวนหลวง ที่หวังจะอนุเคราะห์คุณลุงคุณป้าของท่าน ท่านจึงเดินทางมาที่เขาสวนหลวงนี้ เมื่อวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2488 แม้ว่าเวลานั้นการคมนาคมจะไม่สะดวก ทั้งอาหารการกินก็แร้นแค้น แต่ด้วยความศรัทธาในพระธรรม ของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและด้วยวิริยะความเพียรที่จะประพฤติปฏิบัติตามพระธรรมคำสอนนั้น ท่านทั้งสามกลับได้รับความชุ่มชื่นทางจิตใจ จากรสพระธรรมและจากธรรมชาติป่าเขา ดังที่ท่านเล่าไว้แล้วนั้น

ท่านมาอยู่ในสถานที่สงบสงัด ควรแก่การเจริญภาวนา ต่อมาก็เริ่มมีผู้ประสงค์จะมาพักเพื่อเจริญจิตภาวนาบ้าง ท่านก็ให้ความอนุเคราะห์ด้วยดี ทั้งทางด้านพระธรรมที่ท่านพากเพียรศึกษาและปฏิบัติจนกระทั่งสามารถนำประสบการณ์มาถ่ายทอดได้ และทางด้านที่อยู่อาศัย สถานปฏิบัติธรรมเขาสวนหลวงจึงได้ก่อกำเนิดขึ้นตั้งแต่นั้นมา และด้วยกำลังกาย กำลังใจ กำลังสติปัญญาของท่านผู้ก่อตั้งและท่านผู้ปฏิบัติธรรมรุ่นแรกๆ นี้เองเป็นปัจจัยสำคัญ ที่ทำให้สถานปฏิบัติธรรมแห่งนี้เจริญรุ่งเรืองและมั่นคงเป็นปึกแผ่น ให้ความเกื้อกูลแก่เพื่อนร่วมทุกข์ที่เป็นสตรีได้ศึกษาและปฏิบัติธรรมมาจนถึงทุกวันนี้

กาลเวลาผ่านมาถึงห้าสิบหกปีแล้ว (พ.ศ. 2488 - 2544) ถ้าจะเปรียบสถานปฏิบัติธรรมเขาสวนหลวงกับชีวิตคนก็เริ่มเข้าสู่วัยชราแล้ว ความเปลี่ยนแปลงทางกายภาพย่อมปรากฏให้เห็นเป็นธรรมดา เขาสวนหลวงก็ไม่ได้รับการยกเว้นจากกฎธรรมดานี้เลย หลายสิ่งหลายอย่างในเขาสวนหลวงค่อยๆ เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมตามกาลเวลาที่ผ่านไป จนกระทั่งบางสิ่งบางอย่างไม่มีร่องรอยเดิมเหลือไว้ให้เห็นอีกแล้ว ท่านผู้ก่อตั้งและท่านผู้ปฏิบัติธรรมรุ่นแรกๆ ก็ร่วงโรย และละจากเขาสวนหลวงไปทีละท่านๆ เหลือแต่เพียงสถานปฏิบัติธรรมเขาสวนหลวง และหลักธรรมคำสอนของท่านไว้เป็นมรดกธรรมเท่านั้น

แต่ไม่ว่าสิ่งต่างๆ จะเปลี่ยนแปลงไปเพียงใดก็ตาม ตราบใดที่ยังมีอยู่น้อมนำเอาหลักธรรมที่ท่านสั่งสอนไว้มาประพฤติปฏิบัติแล้ว ตราบนั้นก็ยังมีผู้ที่ได้รับประโยชน์จากมรดกธรรมของท่านอยู่ แม้ว่ากาลเวลาจะผ่านไปนานเพียงใดก็ตาม

ท่าน ก. เขาสวนหลวง เป็นสตรีผู้นำทางธรรมที่เข้มแข็งและเด็ดเดี่ยวผู้หนึ่งในการศึกษาปฏิบัติธรรม ตามคำสอนของพระพุทธเจ้า ท่านได้นำมาปฏิบัติจนแจ้งจิตและดับทุกข์ได้ด้วยตนเอง จึงได้เมตตานำสิ่งที่ตนประพฤติปฏิบัติจนแจ้งชัดในสภาวธรรม ด้วยความบริสุทธิ์ใจมาบอกกล่าวพร่ำชี้นำด้วยภาษาใจ ด้วยขันติที่ท่านมีบารมีด้วยปัญญาที่ท่านปรารถนาเอื้อเฟื้อแก่หมู่สตรีเพื่อให้พ้นทุกข์

เป็นบุญอย่างยิ่งแล้วสำหรับผู้ที่เกิดมาเป็นหญิง ที่มีสถานที่ที่เป็นเอกเทศเพื่อผู้หญิงโดยเฉพาะเช่นนี้ พระคุณของท่านผู้ก่อตั้งและท่านผู้สืบธรรมต่อมานั้น ยิ่งใหญ่เกินกว่าจะเปรียบด้วยสิ่งใด เกินกว่าจะหาคำใดมากล่าว

จึงขอเชิญชวนร่วมกันแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อท่านด้วยการประพฤติปฏิบัติธรรมตรงตามที่ท่านสั่งสอนไว้ให้เต็มสติกำลัง เช่นเดียวกับขณะที่ท่านยังมีชีวิตอยู่ เพื่อบูชาพระคุณของท่าน และเพื่อเป็นการสืบสานมรดกธรรมให้ดำรงอยู่ เป็นแบบอย่างแก่อนุชนรุ่นต่อไปได้ศึกษาและปฏิบัติเพื่อความพ้นทุกข์สืบไป

โดย ผู้จัดการออนไลน์ 6 พฤศจิกายน 2544 10:14 น.

ตอบเมื่อ: 11 มี.ค.2008, 2:34 pm

ตอบเมื่อ: 11 มี.ค.2008, 5:15 pm

ธรรมะสวัสดีค่ะ

ตอบเมื่อ: 11 มี.ค.2008, 7:52 pm

อนุโมทนาสาธุด้วยเจ้าค่ะ